مسأله فروش یکی از فاکتور‌های بسیار مهم و کلیدی در حوزه حسابداری است است که تأثیر بسزایی بر وضعیت مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها دارد. این مراکز، با ثبت دقیق فروش در دفاتر حسابداری خود، به شناسایی درآمد و هزینه‌ها و تأثیر مثبت آن بر ارزیابی عملکرد کلی و تصمیم‌های مدیریتی نیز کمک خواهند کرد. با توجه به اهمیت این فاکتور در حسابداری و تأثیرات فراوان آن، در این مطلب، شما را با ماهیت فروش در حسابداری، انواع روش‌های فروش و موارد دیگر در این زمینه آشنا خواهیم کرد.
تعریف فروش در حسابداری
به طور کلی، فروش در حوزه حسابداری، همان فرآیند انتقال مالکیت کالا یا خدمات به مشتریان در ازای دریافت پول یا تعهد به پرداخت آن در آینده است و می‌توان آن را نقطه آغاز تحقق درآمد برای انجام کسب و کار دانست. به دلیل تأثیرات مستقیم و فراوان فروش بر درآمد شرکت یا سازمان مربوطه، شناخت دقیق ماهیت فروش در حسابداری نیز بسیار مهم و با ارزش است. به عبارت دیگر، در بیان ماهیت فروش باید گفت، بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات بازرگانی، از طریق فروش درآمدی کسب می‌کنند که در حساب فروش کالا ثبت می‌شود و دارای ماهیت بستانکار است که با ثبت بستانکار افزایش و با ثبت بدهکار کاهش می‌یابد.
روش‌های مختلف فروش در حسابداری
یکی از مباحث مهم در زمینه شناخت ماهیت فروش در حسابداری، آشنایی با روش‌های مختلف فروش است که هر کدام نیز دارای ویژگی‌ها و نحوه ثبت خاص خود هستند. در ادامه، به معرفی برخی از روش‌های موجود در زمینه فروش در حسابداری خواهیم پرداخت:
فروش به صورت نقدی
یکی از رایج‌ترین روش‌های فروش در حسابداری، فروش نقدی است که در آن، مشتری به صورت فوری و نقدی تمامی مبلغ کالا یا خدمات مورد نظر خود را پرداخت می‌کند که به دلیل ساده بودن فرآیند انجام آن، ثبت آسانی نیز خواهد داشت. در فروش نقدی، در صورت تحویل کالا یا خدمات، میزان درآمد نیز شناسایی و بررسی می‌شود و پرداخت به صورت فوری در حساب نقدی ثبت خواهد شد.
فروش به صورت اعتباری
نوع دیگری از روش‌های فروش در حسابداری، فروش به صورت اعتباری است که لازم است افراد برای آشنایی با ماهیت فروش در حسابداری، با این روش نیز آشنا باشند. در این روش، مشتری، کالا یا خدمات مورد نظر خود را دریافت می‌کند و پرداخت وجه را به زمان آینده موکول خواهد کرد که دراین شرایط، نیاز به ثبت حساب‌های دریافتی است. استفاده از این روش، اغلب در مواردی صورت می‌گیرد که مشتری، اعتبار لازم و قدرت پرداخت وجه در آینده را برای خرید کالا یا دریافت خدمات دارد.
فروش به صورت اقساطی
یکی دیگر از روش‌های فروش در حسابداری، فروش به صورت اقساطی است که در آن، مشتری تمامی مبلغ کالا و خدمات دریافت را به صورت اقساطی و در مدت مشخصی پرداخت خواهد کرد. این روش فروش، بسیار مشابه فروش اعتباری است با این تفاوت که در این روش، مدت زمان اقساط به طور مشخصی، معین خواهد شد.
آشنایی با نحوه شناسایی فروش در حسابداری
یکی دیگر از موارد مهم در زمینه آشنایی با ماهیت فروش در حسابداری، نحوه شناسایی فروش است که اغلب به صورت زیر انجام خواهد شد:
تحویل کالا یا خدمات به مشتریان
یکی از روش‌های شناسایی فروش، زمانی است که کالا به صورت فیزیکی به مشتری تحویل داده می‌شود و یا خدمات ارائه شده به پایان می‌رسد. در برخی موارد که شرایط فروش به صورت اعتباری است، کالا یا خدمات تحویل و ارائه می‌شود، ولی پرداخت وجه به شکل اقساطی در آینده انجام خواهد شد.
موافقت طرفین بر انتقال مالکیت
از دیگر روش‌های شناسایی فروش، موافقت طرفین در زمینه انتقال مالکیت است. در شرایط فروش اعتباری و اقساطی، در صورتی که فروشنده و خریدار بر سر شرایط معامله به توافق لازم برسند و مالیکت از فروشنده به خریدار منتقل شود، فروش شناسایی خواهد شد و در مواردی حتی اگر پرداخت نیز به صورت کامل انجام نشده باشد، باز هم درآمد شناسایی خواهد شد.
آشنایی با چگونگی ثبت فروش در حسابداری
از دیگر مسائل مهم در زمینه آشنایی با ماهیت فروش در حسابداری، چگونگی ثبت فروش است که پس از شناسایی فروش انجام خواهد شد. این کار، باید به دقت و با وسواس فراوانی انجام شود تا بتوان از نتیجه آن در صورت‌های مالی مختلفی مانند صورت سود و زیان، ترازنامه و غیره استفاده کرد. به این ترتیب باید گفت، ثبت فروش در حسابداری در دو قسمت مهم زیر انجام خواهد شد:
- بستانکار یا درآمد که پس از شناسایی فروش، حساب درآمد که اغلب در حساب‌های فروش یا درآمد ثبت می‌شود به عنوان بستانکار شناخته می‌شود و مبلغ آن، نشان دهنده ارزش فروش انجام شده خواهد بود.
- بدهکار یا دریافت‌های نقدی و حساب‌های دریافتی که باید بر اساس نوع پرداخت مانند نقدی یا اقساطی ثبت شود. در صورت خرید نقدی، حساب نقدی یا بانکی خریدار به عنوان بستانکار شناخته می‌شود و در صورت خرید اقساطی و اعتباری نیز حساب دریافتی ثبت می‌شود که نشان دهنده میزان پولی است که خریدار باید در آینده پرداخت کند.
وظایف حسابدار فروش
تمامی شرکت‌ها و مؤسسات بازرگانی، برای پیگیری امور فروش محصولات خود به حسابدار فروش نیاز دارند که دقت و کارایی این افراد، رابطه مستقیمی با میزان موفقیت شرکت دارد. امروزه بسیاری از حسابداران فروش، به کمک نرم افزار های موجود مانند نرم افزار سپیدار، تمامی فرآیند های مالی و حسابداری را به شکل کاملا دقیق مدیریت می کنند. با این حال، برخی از وظایف حسابدار فروش عبارتست از:
- ثبت گزارش فروش محصولات یا خدمات
- ارسال دوره‌ای فاکتور‌های خرید برای مشتریان
- نظارت بر حساب مشتریان و تحویل گزارشات با آن‌ها
- ایجاد هماهنگی و نظم بین منابع موجودی و انبار شرکت
- ایجاد هماهنگی بین فاکتور‌های فروش و قسمت فروش شرکت
مزایای فروش در صورت‌های مالی حسابداری
به طور کلی، فروش، تأثیرات و مزایای فراوانی بر صورت‌های مالی یک شرکت یا مؤسسه بازرگانی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها، شامل موارد زیر هستند:
- صورت سود و زیان که فروش یکی از اجزای اصلی آن است و در آن به عنوان درآمد شناسایی می‌شود که باید با تمام هزینه‌های تولید کالا یا خدمات مقایسه شود تا سود و زیان به دست بیاید. به عبارت دیگر باید گفت، درآمد فروش و هزینه‌های آن باید در صورت مالی نشان داده شود تا عملکرد واقعی شرکت یا مؤسسه بازرگانی در دوره‌های مختلف نشان داده شود.
- ترازنامه که تأثیر فراوانی در فروش غیر مستقیم دارد. به طور مثال، فروش‌های اعتباری که موجب افزایش حساب‌های دریافتی می‌شوند، در قسمت دارایی‌های جاری ترازنامه ثبت خواهد شد. علاوه بر این، فروش و درآمد‌های ناشی از آن، تأثیر مسقیم و بسزایی نیز بر حقوق صاحبان و دارندگان سهام خواهد داشت.
